خلاصه‌ی درس فصل 8/ازكتاب زیست شناسی و آزمایشگاه 1 – كلاس دوم تجربی

د ) نحوه حركت در آدمی : انسان راه می رود ؛ دارای اسكلت داخلی است كه ماهیچه های اسكلتی (مخطط و ارادی ) بر روی آنها سوار شده‌اند .

د- 1 ) ساختار ماهیچه‌ی اسكلتی در انسان : اسكلت ماهیچه‌ای در انسان از تعداد زیادی سلول ماهیچه‌ای كشیده و طویل به نام تار ماهیچه ای یا میون به وجود آمده است . میون ها در سیمانی از جنس بافت پیوندی قرار دارند و به صورت دسته‌ای به دور تعدادی از آنها غلافی پیوندی تشكیل شده است ؛ این غلاف ها در دو سر ماهیچه به هم پیوسته و زردپی ها را به وجود می آورند . زردپی ها نوعی بافت پیوندی مقاوم هستند كه ماهیچه ها را به اسكلت وصل می كنند و نیروی ماهیچه را به استخوان و اسكلت منتقل می كنند .

د – 2 ) ساختار تار ماهیچه‌ای : غشاء تار ماهیچه ای ساركولم و سیتوپلاسم آن ساركوپلاسم و شبكه آندوپلاسمی صاف آن شبكه‌ی ساركوپلاسمی نامیده می شود . هر تار ماهیچه‌ای در درون خود تعداد زیادی بخش های لوله مانند دارد كه تارچه نامیده می شوند و ظاهر مخطط دارند. شبكه‌ی ساركوپلاسمی منشعب شده و در درون تارچه ها نفوذ می كند .

   هر تارچه از واحدهایی به نام ساركومر ساخته شده است كه واحد كار در تار ماهیچه‌ای محسوب می شوند . ساركومر در اصل بخشی از تارچه است كه در بین دو خط تیره به نام Z قرا گرفته اند . ( توضیح بیشتر در مورد ساركومر بر روی شكل )

   هنگام انقباض فاصله‌ی دو خط Z كم می شود یعنی ساركومر كوتاه می شود و سر جمع كوتاه شدن همه ساركومر ها باعث انقباض و کوتاه شدن تار ماهیچه‌ای می شود .

انواع انقباض : 1) انقباض ایزوتونیك ( با كشش ثابت ) : در این نوع انقباض طول ماهیچه در هنگام انقباض تغییر می کند و كوتاه می شود.

         2 ) انقباض ایزومتریك : در این نوع انقباض طول ماهیچه در هنگام انقباض تغییر نمی كند . مثلا در نگه داشتن یك وزنه

         3 ) تونوس ماهیچه‌ای : در این نوع انقباض ماهیچه ها به نوبت منقبض می شوند . تونوس ماهیچه ای انقباض خفیف ماهیچه ها است و    باعث سختی آنها می شود و برای نگهداری و حفظ وضعیت بدن مثل سر و گردن به كار می رود .

               نكته : تونوس ماهیچه‌ای در هنگام خواب متوقف می شود . به همین خاطر است كه مثلا در هنگام خواب پلكها پائین می افتند

اسكلت بدن :

انواع اسكلت :

1 ) اسكلت غضروفی مثلا در ماهی های غضروفی و كوسه ها

2 ) اسكلت استخوانی

وظایف اسكلت :        

1) تكیه گاهی برای ماهیچه ها

2) حفاظت از بخش های داخلی بدن مثل مغز و شش

3) شكل دادن به بدن

4) در حركت دادن بدن

5) خون سازی

6) ذخیره مواد معدنی مثل كلسیم

انواع بافت استخوانی :

الف) بافت استخوانی متراكم كه از مجموعه هایی به نام سیستم هاورس تشكیل شده است . هر سیستم هاورس مجموعه‌ای از دوایر متحدالمركز است كه در وسط آنها مجرایی به نام هاورس قرار گرفته است .

ب ) بافت استخوانی اسفنجی كه در آن تیغه های استخوانی نامنظم هستند و حفرات زیادی در آن وجو د دارد .

انواع استخوان ها :

 1) استخوان های كوتاه مثل استخوان های انگشتان دست و پا

2 ) استخوان های دراز مثل استخوان ران و ساعد و بازو

3) استخوان های پهن مثل مهره ها و لگن و كتف

نكته : دو سر استخوان های دراز و بخش میانی استخوان های كوتاه و پهن از نوع بافت استخوانی اسفنجی است .

نكته2 : وسط تنه استخوان های دراز دارای مغز زرد استخوان و در بخش های اسفنجی مغز قرمز استخوان داریم كه مغز قرمز استخوان توانایی خون سازی دارد.